Hadis Riwayat Thawus Al- yamani (tabiin)
Thawus al-Yamani adalah seorang tabi`in terkemuka dari kalangan ahli
Yaman. Beliau bertemu dan belajar dengan 50 – 70 orang sahabat Junjungan
Nabi s.a.w. Thawus menyatakan bahawa orang-orang mati difitnah atau
diuji atau disoal dalam kubur-kubur mereka selama 7 hari, maka adalah
mereka menyukai untuk diberikan makanan sebagai sedekah bagi pihak si
mati sepanjang tempoh tersebut.
Hadis Thawus ini dikategorikan oleh para ulama kita sebagai mursal
marfu’ yang sahih. Ianya mursal marfu’ kerana hanya terhenti kepada
Thawus tanpa diberitahu siapa rawinya daripada kalangan sahabi dan
seterusnya kepada Junjungan Nabi s.a.w. Tetapi oleh kerana ianya
melibatkan perkara barzakhiyyah yang tidak diketahui selain melalui
wahyu maka dirafa’kanlah sanadnya kepada Junjungan Nabi s.a.w. Para
ulama menyatakan bahawa hadis mursal marfu’ ini boleh dijadikan hujjah
secara mutlak dalam 3 mazhab sunni (Hanafi, Maliki dan Hanbali, manakala
dalam mazhab kita asy-Syafi`i ianya dijadikan hujjah jika mempunyai
penyokong (selain daripada mursal Ibnu Mutsayyib). Dalam konteks hadis
Thawus ini, ia mempunyai sekurang-kurangnya 2 penyokong, iaitu hadis
‘Ubaid dan hadis Mujahid. Oleh itu, para ulama kita menjadikannya hujjah
untuk amalan yang biasa diamalkan oleh orang kita di rantau sini, iaitu
apabila ada kematian maka dibuatlah kenduri selama 7 hari di mana
makanan dihidangkan dengan tujuan bersedekah bagi pihak si mati.
Hadis Thawus ini dibahas oleh Imam Ibnu Hajar dalam “al-Fatawa
al-Kubra al-Fiqhiyyah” jilid 2 mukasurat 30. Imam besar kita ini, Syaikh
Ahmad Ibnu Hajar al-Haitami as-Sa’di al-Anshari ditanya dengan satu
pertanyaan berhubung sama ada pendapat ulama yang mengatakan bahawa
orang mati itu difitnah/diuji atau disoal 7 hari dalam kubur mereka
mempunyai asal pada syarak.
Imam Ibnu Hajar menjawab bahawa pendapat tersebut mempunyai asal yang
kukuh (ashlun ashilun) dalam syarak di mana sejumlah ulama telah
meriwayatkan (1) daripada Thawus dengan sanad yang shahih dan (2)
daripada ‘Ubaid bin ‘Umair, dengan sanad yang berhujjah dengannya Ibnu
‘Abdul Bar, yang merupakan seorang yang lebih besar daripada Thawus
maqamnya dari kalangan tabi`in, bahkan ada qil yang menyatakan bahawa
‘Ubaid bin ‘Umair ini adalah seorang sahabat kerana beliau dilahirkan
dalam zaman Nabi s.a.w. dan hidup pada sebahagian zaman Sayyidina ‘Umar
di Makkah; dan (3) daripada Mujahid.
Dan hukum 3 riwayat ini adalah hukum hadis mursal marfu’ kerana
persoalan yang diperkatakan itu (yakni berhubung orang mati difitnah 7
hari) adalah perkara ghaib yang tiada boleh diketahui melalui pendapat
akal. Apabila perkara sebegini datangnya daripada tabi`i ianya
dihukumkan mursal marfu’ kepada Junjungan Nabi s.a.w. sebagaimana
dijelaskan oleh para imam hadits. Hadits Mursal adalah boleh dijadikan
hujjah di sisi imam yang tiga (yakni Hanafi, Maliki dan Hanbali) dan
juga di sisi kita (yakni Syafi`i) apabila ianya disokong oleh riwayat
lain. Dan telah disokong Mursal Thawus dengan 2 lagi mursal yang lain
(iaitu Mursal ‘Ubaid dan Mursal Mujahid), bahkan jika kita berpendapat
bahawa sabit ‘Ubaid itu seorang sahabat nescaya bersambunglah riwayatnya
dengan Junjungan Nabi s.a.w.
Selanjutnya Imam Ibnu Hajar menyatakan bahawa telah sah riwayat
daripada Thawus bahawasanya “mereka menyukai/memustahabkan untuk diberi
makan bagi pihak si mati selama tempoh 7 hari tersebut.” Imam Ibnu Hajar
menyatakan bahawa “mereka” di sini mempunyai 2 pengertian di sisi ahli
hadis dan usul. Pengertian pertama ialah “mereka” adalah “umat pada
zaman Junjungan Nabi s.a.w. di mana mereka melakukannya dengan diketahui
dan dipersetujui oleh Junjungan Nabi s.a.w.”; manakala pengertian kedua
pula ialah “mereka” bermaksud “para sahabat sahaja tanpa dilanjutkan
kepada Junjungan Nabi s.a.w.” (yakni hanya dilakukan oleh para sahabat
sahaja).
Ikhwah jadi kita dimaklumkan bahawa setidak-tidaknya amalan “ith’aam”
ini dilakukan oleh para sahabat, jika tidak semuanya maka sebahagian
daripada mereka. Bahkan Imam ar-Rafi`i menyatakan bahawa amalan ini
masyhur di kalangan para sahabat tanpa diingkari. Amalan memberi makan
atau sedekah kematian selama 7 hari mempunyai nas yang kukuh dan
merupakan amalan yang dianjurkan oleh generasi awal Islam lagi, jika
tidak semua sekurang-kurangnya sebahagian generasi awal daripada
kalangan sahabi dan tabi`in. Oleh itu, bagaimana dikatakan ianya tidak
mempunyai sandaran.
Imam as-Sayuthi juga telah membahaskan perkara ini dengan lebih
panjang lebar lagi dalam kitabnya “al-Hawi lil Fatawi” juzuk 2 di bawah
bab yang dinamakannya “Thulu’ ats-Tsarayaa bi idhzhaari maa kaana
khafayaa” di mana antara kesimpulan yang dirumusnya pada mukasurat 194:-
· Sesungguhnya sunnat memberi makan 7 hari. Telah sampai kepadaku
(yakni Imam as-Sayuthi) bahawasanya amalan ini berkekalan diamalkan
sehingga sekarang (yakni zaman Imam as-Sayuthi) di Makkah dan Madinah.
Maka zahirnya amalan ini tidak pernah ditinggalkan sejak masa para
sahabat sehingga sekarang, dan generasi yang datang kemudian telah
mengambilnya daripada generasi terdahulu sehingga ke generasi awal Islam
lagi (ash-shadrul awwal). Dan aku telah melihat kitab-kitab sejarah
sewaktu membicarakan biografi para imam banyak menyebut: ” dan telah
berhenti/berdiri manusia atas kuburnya selama 7 hari di mana mereka
membacakan al-Quran”.
· Dan telah dikeluarkan oleh al-Hafidz al-Kabir Abul Qasim Ibnu
‘Asaakir dalam kitabnya yang berjodol “Tabyiin Kadzibil Muftari fi ma
nusiba ilal Imam Abil Hasan al-’Asy’ariy” bahawa dia telah mendengar
asy-Syaikh al-Faqih Abul Fath NashrUllah bin Muhammad bin ‘Abdul Qawi
al-Mashishi berkata: “Telah wafat asy-Syaikh Nashr bin Ibrahim
al-Maqdisi pada hari Selasa 9 Muharram 490H di Damsyik. Kami telah
berdiri/berhenti/berada di kuburnya selama 7 malam, membaca kami
al-Quran pada setiap malam 20 kali khatam.”
Ikhwah, “ith`aam” ini boleh mengambil apa jua bentuk. Tidak
semestinya dengan berkenduri seperti yang lazim diamalkan orang kita.
Jika dibuat kenduri seperti itu, tidaklah menjadi kesalahan atau bid`ah,
asalkan pekerjaannya betul dengan kehendak syarak.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar